Szybkie testy antygenowe na koronawirusa są w Polsce uznawane (od listopada 2020) za wiarygodne, dające wyniki równoważne testom molekularnym RT-PCR. Aby mogły być stosowane do diagnozowania przypadków koronawirusa potrzeba jednak, by wykazywały odpowiednio wysoką czułość i specyficzność, były przygotowane przez sprawdzonych producentów posiadających odpowiednie atesty oraz zostały przeprowadzone pod opieką lekarza, pielęgniarki bądź laboratorium, a nie jako testy domowe. Czym różnią się testy na koronawirusa PCR i testy antygenowe?
Test antygenowy czy molekularny PCR – który jest dokładniejszy?
Testy molekularne RT-PCR, czyli testy sprawdzane w laboratoriach po pobraniu wymazu z nosa lub nosogardzieli podczas wizyty w specjalnym punkcie poboru wymazów były do niedawna jedynym wiarygodnym źródłem potwierdzającym zachorowanie na koronawirusa. Zgodnie z zaleceniami WHO oraz ustaleniami polskiego Ministerstwa Zdrowia, od listopada możliwe jest równoznaczne traktowanie wyników uzyskanych w testach antygenowych, pod warunkiem że ich czułość jest wyższa niż 80%, a specyficzność przekracza 97%. Tak wysokie parametry oferują jedynie sprawdzone testy pochodzące od kilku światowych producentów testów na koronawirusa, m.in. firmy Artron Laboratories. Testy antygenowe mogą być przeprowadzane w prywatnych gabinetach lekarskich, szpitalach czy przychodniach, dając wynik w 15-30 minut od przeprowadzonego testu. Choć ich dokładność może okazać się nieco niższa niż testu molekularnego, jedynie wyniki ujemne przy wyraźnym występowaniu objawów COVID-19 warto potwierdzić testami molekularnymi – pozostałe są uznawane za wiarygodne, dzięki czemu znacząco przyspieszają proces diagnozowania i izolowania przypadków osób chorych.
Zarówno testy antygenowe jak i molekularne PCR na koronawirusa wykonuje się z próbki śluzówki pobranej z nosogardzieli, analizując ją pod kątem występowania białek wirusa SARS-CoV-2 (antygenów) lub sekwencji genowej wirusa w przypadku testu molekularnego. Obydwa testy są najdokładniejsze w pierwszej fazie choroby, gdy wirus intensywnie się namnaża a pacjent odczuwa pierwsze objawy choroby. Najwyższą dokładność testów antygenowych i molekularnych odnotowuje się w pierwszych 5-7 dniach choroby od pojawienia się objawów.
Czym różnią się testy genowe (molekularne) i antygenowe na koronawirusa?
Najbardziej oczywistą różnicą pomiędzy testami molekularnymi PCR i antygenowymi na koronawirusa jest czas ich przeprowadzenia – wyniki testu antygenowego można uzyskać po 15 minutach, bez konieczności czekania na odesłanie próbki do laboratorium i przeanalizowanie jej wyników. Testy antygenowe znacząco przyspieszają proces diagnozowania przypadków koronawiursa, ale by mogły zostać tak wykorzystane muszą wykazać się bardzo wysoką dokładnością badania – wyłącznie korzystanie z testów od sprawdzonych producentów może dać taką pewność. Aby testy antygenowe były uznane za wiążące, testowanie powinno odbyć się w warunkach profesjonalnych – testy nie są przeznaczone dla użytkownika prywatnego do użytku domowego.
Ważną różnicą pomiędzy testami PCR i antygenowymi jest też sposób weryfikowania próbek – wymazy pobierane są tak samo z nosogardzieli, jednak do testu antygenowego muszą być podane bezpośrednio, bez wydłużania czasu oczekiwania czy transportowania próbki. Nieprawidłowe pobranie wymazu lub nieprawidłowe przechowywanie samego testu antygenowego może zaburzyć wynik uzyskany podczas testu. Ostrożność, dokładność i profesjonalne warunki wykonania badania są podstawą dla uzyskania wiarygodnego wyniku.
Dlaczego testy antygenowe są dostępne w sprzedaży w internecie?
Ważną różnicą pomiędzy testami PCR a testami antygenowymi jest ich dostępność – te drugie można nabyć w sklepach internetowych, co sugerowałoby możliwość samodzielnego przetestowania się pod kątem koronawirusa. W praktyce nie ma jednak takiej możliwości. Wiarygodne testy antygenowe są przeznaczone dla użytkownika profesjonalnego, mają być wykorzystywane w diagnostyce w przychodniach, laboratoriach i szpitalach, a ich dostępność online ma jedynie ułatwić zakup i wykonywanie testów m.in. w prywatnych placówkach medycznych. Większa dostępność testu antygenowego odróżnia go od testów PCR wymagających specyficznych warunków laboratoryjnych, ale przy wykorzystaniu testów od sprawdzonych producentów oraz przeprowadzeniu badania we właściwych warunkach pod okiem osoby ze środowiska medycznego, wynik testu antygenowego może być interpretowany jako miarodajny – jeśli jest pozytywny, konieczne jest odizolowanie chorego i zastosowanie kwarantanny w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa.